Weblog Gerber van der Graaf

Hieronder vind je de weblog van Gerber van der Graaf, ingenieur. Hij woont al een jaar of 22 in Catalonië en houdt sinds juni 2017 een weblog bij met beschouwingen over de politieke situatie - met name de vervolging van de Catalaanse politici. Met zijn goedvinden is dit artikel geïntegreerd in deze website, maar kan uiteraard ook ‘los’ worden bekeken.

Spanje daagt Europa uit

4 januari 2020

(930 woorden)

Catalaanse president Torra afgezet
De Spaanse centrale kiescommissie (JEC) klaagde de Catalaanse president Quim Torra aan omdat hij tijdens de verkiezingscampagne van afgelopen Mei geweigerd had om een spandoek met de tekst ‘Vrijheid voor de politieke gevangenen’ en de daarbij behorende gele strik van het regeringspaleis binnen 48 uur te verwijderen. De rechtbank in Catalonië veroordeelde Torra daarvoor op anderhalf jaar lang verbod van het uitoefenen van een publieke functie. Hij kon daar echter nog in beroep tegen gaan bij het Spaanse Hooggerechtshof. De uitspraak insinueerde echter ook dat de JEC hem het lidmaatschap van het Catalaanse Parlement kon ontzeggen. Daarmee zou hij op deze manier automatisch uit zijn functie als president moeten worden gezet. Het ‘slachtoffer’ mocht dus zelf de straf tegen haar ‘misdadiger’ naar eigen believen uitvoeren. De uitspraak van de kiescommissie is een directe aanval tegen de soevereiniteit van het Catalaanse Parlement en daarom ook een aanval tegen de democratie in Spanje als geheel. De Catalaanse president wordt daarmee tevens het internationale burgerrecht op beroep bij een hogere instantie ontzegt. Tegelijkertijd passeert de administratieve commissie, wat een kiescommissie in wezen is, daarmee het hoogste Spaanse justitiële orgaan, het Hooggerechtshof. Een manipulatie die juridisch hoogst dubieus en met zeer grote waarschijnlijkheid ongrondwettelijk is.

Het laatste woord is daarmee echter nog niet gezegd. President Torra heeft in een TV toespraak gezegd dat hij zijn afzetting als een staatsgreep beschouwd. Volgens de reglementen van het Catalaanse Parlement en die van het Catalaanse Statuut, een overeenkomst tussen Catalonië en de Spaanse staat die hetzelfde gehalte als een grondwet heeft, kan een president slechts door het Parlement zelf worden afgezet en pas na een definitieve gerechtelijke veroordeling. Oftewel wanneer het Hooggerechtshof het oordeel in hoger beroep bevestigt. Het Parlement houdt daarom de volgende dag na de uitspraak van de JEC een plenaire vergadering om Torra zijn positie als president te bevestigen. Gebeurd dit, en dat is met een parlementaire meerderheid van de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen hoogst waarschijnlijk het geval, dan is niet alleen de Catalaanse president ongehoorzaam aan de JEC, maar het gehele Catalaanse Parlement. Het Catalaanse Parlement en haar voorzitter is gedwongen om ongehoorzaamheid te zijn aan de Spaanse staat wil zij haar soevereiniteit niet verliezen.

Europarlementariër Junqueras mag niet naar het Parlement
Het Europese Hof van Justitie had onlangs geoordeeld dat de Catalaanse vicepresident en voorzitter van ERC, Oriol Junqueras, juridische onschendbaarheid geniet en dat hij daarom niet door het Spaanse Hooggerechtshof tot 13 jaar gevangenisstraf veroordeeld had mogen worden voor het houden van een referendum. Dezelfde kiescommissie die de Catalaanse president afzet besluit dezelfde dag echter ook om de gekozen Europarlementariër Oriol Junqueras zijn lidmaatschap van het Europese parlement te schrappen. Zij argumenteert dat de uitspraak van het Europese Hof niet meer geld omdat Junqueras inmiddels veroordeeld is. De Spaanse staat, notabene in de vorm van de kiescommissie in plaats van het hoogste juridische orgaan, weigert daarmee gehoor te geven aan het Europese Gerechtshof. Door deze manipulatie hoeft het Spaanse Hooggerechtshof echter niet haar belofte tegenover het Europese Hof te breken. In haar vraag naar juridisch advies aan het Europese Hof over de status van Junqueras beloofde de Spaanse hoogste rechtbank namelijk gehoor te geven aan de uitspraak.

Het contrast tussen de Spaanse en Europese justitie is schrijnend. Als gevolg van de uitspraak van het Europese Hof heeft de Belgische rechter besloten om geen gehoor te geven aan het Spaanse uitleveringsverzoek van Puigdemont en Toni Comín(Europarlementariër en tevens Catalaans minister in ballingschap). Daarnaast liet de voorzitter van het Europese Parlement, Sassoli, er geen gras over groeien en gaf direct gehoor aan de uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Terwijl de extreem rechtse en gepolitiseerd JEC (1) Junqueras het recht van Europarlementariër ontzegt, zijn Puigdemont en Comín inmiddels lid van het Europese Parlement.

Nu de kiescommissie de voorzitter van Catalaanse partij ERC het lidmaatschap van het Europese Parlement heeft ontzegt, is deze partij genoodzaakt om de steun aan de PSOE, die zij de dag tevoren sloot, op te zeggen. ERC zou zich volgens het verdrag dat zij met de PSOE sloot zich van stem onthouden zodat de PSOE een meerderheid in het Congres zou behalen om te kunnen regeren. De Catalaanse onafhankelijkheidspartij kreeg veel kritiek vanwege deze overeenkomst. President Torra (van de JxCat partij) riep de vicepresident (ERC) op het matje en klaagde dat de overeenkomst zonder zijn medeweten en toestemming van de coalitiepartij was gesloten (2). ERC zal nu een keus moeten maken: of zij is loyaal aan haar coalitiegenoot JxCat of aan de PSOE partij die medeverantwoordelijk is voor de illegale afzetting van Torra ‘s voorganger, Puigdemont, en de opschorting van de Catalaanse autonomie. Maar in de politiek in het algemeen, en ERC in het bijzonder, is niets uitgesloten. Ondertussen vind gedurende dezelfde uren het debat in het Spaanse Congres van Afgevaardigden plaats om de PSOE regering van Pedro Sánchez te installeren.

De weigering van Spanje om Junqueras tot het Europese Parlement toe te laten beïnvloedt haar samenstelling en is daarom een directe aanval op de Europese instellingen. Het is daarom te verwachten dat dit besluit gevolgen zal hebben. Het is te hopen dat men in Europa eindelijk begint in te zien dat Spanje haar reputatie als democratische rechtstaat niet waard is.

Correctie
De bewering in dit artikel dat Torra opdracht had gegeven de Spaanse vlag van het regeringspaleis te verwijderen is onjuist. De tekst hierover is verwijderd.

> De stand van zaken in en rond Catalonië > Kanttekeningen door Gerber van der Graaf > Weblog Gerber van der Graaf