Weblog Gerber van der Graaf

Hieronder vind je de weblog van Gerber van der Graaf, ingenieur. Hij woont al een jaar of 22 in Catalonië en houdt sinds juni 2017 een weblog bij met beschouwingen over de politieke situatie - met name de vervolging van de Catalaanse politici. Met zijn goedvinden is dit artikel geïntegreerd in deze website, maar kan uiteraard ook ‘los’ worden bekeken.

Spanje misleidt Europese justitie

1 oktober 2021

(800 woorden)

Vorige week Zaterdag wilde de voormalig Catalaanse president Carles Puigdemont, welke in ballingschap in België verblijft, een Catalaanse culturele uitwisseling bezoeken op het Italiaanse eiland Sardinië. Bij zijn aankomst Donderdag ‘s-avonds werd hij op het vliegveld door de Italiaanse politie gearresteerd.

Zijn arrestatie was een grote verassing. Puigdemont is Europarlementariër en geniet daarom juridische onschendbaarheid. Toen het Europese Parlement op aanvraag van het Spaanse Hooggerechtshof hem deze bescherming in Maart afnam, ging hij daartegen in beroep bij het Europese Hof van Justitie. Deze gaf hem gelijk en keerde zijn juridische immuniteit, voorlopig en in afwachting van een definitieve beslissing, weer terug. Het Europese Hof bevestigde deze voorlopige beslissing nadat de landsadvocaat van Spanje het Hof geïnformeerd had dat het uitleveringsbevel was opgeschort wegens een nog lopende vraag naar advies door het Spaanse Hooggerechtshof aan ditzelfde Europese Hof over de weigering van de uitlevering van de Catalaanse minister Lluis Puig door België. Daar deze vraag naar advies ook betrekking heeft op de situatie van Puigdemont, is de Europese aanvraag voor arrestatie en uitlevering van Puigdemont aan Spanje niet van kracht, aldus de landsadvocaat.

De landsadvocaat van een EU lidstaat is volgens het verdrag van Lissabon de enige en officiële boodschapper naar de Europese justitie toe. Iedere Staat heeft daardoor een eigen en unieke stem naar de internationale gemeenschap. Dat het Spaanse Hooggerechtshof, bij monde van rechter Pablo Llarena, het Europese arrestatie en uitleveringsverzoek tegen Puigdemont niet heeft ingetrokken is daarom bijzonder vreemd. De internationale gemeenschap is zacht gezegd niet blij wanneer een lidstaat niet handelt zoals zij zegt te doen. Het roept niet alleen onduidelijkheid op, maar geeft tevens het idee dat een Staat intern is verdeeld of dat haar gerechtelijke macht misschien zelfs rebelleert tegen de officiële instanties. In zijn argumentatie bij de Italiaanse justitie geeft Llarena de schuld aan de Spaanse landsadvocaat dat deze de Europese justitie verkeerd heeft ingelicht en hij blijft er bij dat het uitleveringsbevel van kracht is. Het is nu voor de Europese justitie duidelijk dat Spanje misleidt en probeert de verschillende Europese instanties tegen elkaar uit te spelen om Puigdemont, voor Spanje Staatsvijand nummer één, tegen iedere prijs op te kunnen sluiten. En dat zal zeker grote, nadelige, gevolgen voor Spanje hebben. In Europa kan een lidstaat één keer de boel misleiden, maar geen tweede keer, aldus de verdediging van Puigdemont, Gonzalo Boye.

In eerste instantie leek het er op dat de Italiaanse politie op het vliegveld aan de hand van de passagierslijst had vernomen dat er een Europees arrestatie en uitleveringsbevel tegen Puigdemont loopt. Later werd bekend dat er een speciaal arrestatie team uit Rome naar het het vliegveld was afgereisd om hem aan te houden. Zijn komst was dus uren tevoren bij de Italiaanse politie bekend. Zij moet daarom door de Spaanse Policia Nacional of de Spaanse geheime dienst CNI zijn ingelicht. Hiermee krijgt de arrestatie van Puigdemont ook een politiek tintje. Beiden vallen onder het ministerie van Binnenlandse Zaken (BiZa). De vraag reist dus of BiZa minister Marlaska op de hoogte was of zelfs opdracht heeft gegeven voor de arrestatie van Puigdemont. Of erger: dat de minister president van Spanje, Pedro Sánchez, op de hoogte was en zijn instemming had gegeven. In ieder geval prees Sánchez de arrestatie van Puigdemont en hoopte dat hij gauw voor de Spaanse justitie zou verschijnen. Deze verdenkingen brengen de onderhandelingen tussen de Catalaanse en Spaanse regeringen over het recht op zelfbeschikking voor Catalonië in gevaar. De vreugde van de Spaanse politici en de media duurde echter slechts zeer kort. De volgende dag besliste de Italiaanse rechter, notabene in overeenstemming met de openbare aanklager (deze behartigt de belangen van het land dat om uitlevering vraagt), dat het Europese Hof van Justitie besloten had dat Puigdemont als MEP juridische immuniteit geniet en dat het uitleveringsbevel daarom niet van kracht is. Hij werd op vrije voeten gesteld en kon naar Brussel terug reizen.

Maar eerst werd hij door de Catalaanse gemeenschap op Sardinie hartelijk ontvangen met ‘El Segadors’, het volkslied van de Catalonië. Aanstaande 4 Oktober moet hij opnieuw voor de Italiaanse rechter verschijnen. Hij kan dit doen door middel van videoconferentie. Van uitlevering aan Spanje zal met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid geen sprake zijn.

Tot nog toe heeft de Catalaanse president iedere juridische strijd in Europa gewonnen en brokkelt de reputatie van Spanje als democratische rechtstaat iedere keer een stukje verder af. Dat is ook nu weer het geval en brengt de onafhankelijkheid van Catalonië weer een stukje dichterbij. Het politiek mandaat van het referendum, vandaag vier jaar geleden, is nog steeds van kracht. Het wachten is op een geschikte timing en politieke omstandigheden. En dat zou met de terugkomst van Puigdemont naar Catalonië, zonder dat hij door Spanje gearresteerd kan worden vanwege een éénduidige uitspraak van het Europese Hof van Justitie over zijn juridische immuniteit, wel eens heel binnenkort het geval kunnen zijn.

> De stand van zaken in en rond Catalonië > Kanttekeningen door Gerber van der Graaf > Weblog Gerber van der Graaf