Weblog Gerber van der Graaf

Hieronder vind je de weblog van Gerber van der Graaf, ingenieur. Hij woont al een jaar of 22 in Catalonië en houdt sinds juni 2017 een weblog bij met beschouwingen over de politieke situatie - met name de vervolging van de Catalaanse politici. Met zijn goedvinden is dit artikel geïntegreerd in deze website, maar kan uiteraard ook ‘los’ worden bekeken.

Puigdemont verliest immuniteit

13 juli 2023

(810 woorden)

Onlangs oordeelde de Europese justitie dat Puigdemont en zijn ministers Comín en Ponsatí als leden van het Europese parlement (EP) hun juridische immuniteit verliezen. In een zeer onregelmatige procedure had het EP dit besloten nadat de Spaanse justitie daarom had gevraagd om een arrestatiebevel tegen hen uit te kunnen vaardigen. Puigdemont ging daarin tegen beroep en kreeg van het Europese Hof van Justitie (TJEU) voorlopig gelijk totdat de lagere Europese rechtbank, het Europese Gerecht (TGEU) een uitspraak zou doen. Deze uitspraak viel afgelopen vijf Juli. Verschillende Nederlandse media maakten daar melding van, zij het verre van compleet waardoor een vertekend beeld over deze affaire kan onstaan.

Tot nu toe heeft het Gerecht altijd ongelijk aan de Catalanen gegeven. Dit werd dan altijd in hoger beroep door het TJEU gecorrigeerd. In de uitspraak van afgelopen vijf Juli negeert het Gerecht zelfs de vorige uitspraak van het TJEU. Het lijkt er op dat het Gerecht onder sterke invloed van Spanje en het Europese parlement staat. Zij gaat zelfs verder dan wat de rechter van het Spaanse Hooggerechtshof, Llarena, eist die om hun uitlevering vroeg (en dit waarschijnlijk weer opnieuw zal gaan doen). De uitspraak van het Gerecht maakt het Puigdemont nu onmogelijk om de plenaire vergaderingen van he EP in Straatsburg bij te wonen, iets wat rechter Llarena nooit heeft gevraagd.

Volgens de advocaat van Puigdemont, Gonzalo Boye, is de uitspraak van het TGEU slecht en partijdig. Dit maakt het echter eenvoudiger om in beroep bij het TJEU te gaan. Bovendien hebben de Catalaanse Europarlementarërs volgens hem hun immuniteit door deze uitspraak niet verloren. Omdat de Spaanse wet voor opruiing, waarvan zij worden verdacht, veranderd is in de wet ‘Ernstige verstoring van de openbare orde’. Daarom moet de Spaanse rechterlijke macht opnieuw bij het EP verzoeken om de immuniteit van Puigdemont op te heffen.

In België hebben Puigdemont en zijn ministers Comín en Ponsatí de garantie dat zij nooit aan Spanje zullen worden uitgeleverd. België weigerde eerder al om de minister van cultuur onder Puigdemont, Luís Puig, (geen Europarlementariër) uit te leveren omdat het Spaanse Hooggerechtshof niet bij machte is om zijn uitlevering te vragen en hem te veroordelen. Nu wordt Puig het fundamentele recht en de mogelijkheid ontnomen om in hoger beroep te kunnen gaan. Een lagere rechtbank, die in Catalonië i.p.v. het Hooggerechtshof, zou volgens België om zijn uitlevering moeten vragen. Toen Spanje tegen de weigering van de rechtbank in Gent bij het Belgische hof van cassatie in beroep ging, voegde deze toe dat zij twijfelde of Puig in Spanje een eerlijk proces zou krijgen. Dit is niet alleen regelrechte klap in het gezicht van de Spaanse justitie maar verbreekt bovendien het wederzijdse vertrouwen van de justitie tussen de EU lidstaten, fundamenteel voor het functioneren van de Unie. Het TJEU gaf de Belgische justitie daarin gelijk, maar moest alleen beter onderbouwen dat Catalanen systematisch door Spanje worden vervolgt. Het TJEU introduceerde daarvoor een nieuwe term en een gereedschap: een Objectief Identificeerbare Groep (OIG) die wordt vervolgd vanwege haar (politieke) ideeën. Om deze reden zullen Puigdemont en zijn ministers zeker niet door België aan Spanje worden uitgeleverd.

In andere EU landen lopen Puigdemont en zijn ministers dit risico wel wanneer Llarena opnieuw een Europees uitleveringsbevel uitvaardigt. In Frankrijk kunnen zij dankzij het Malaga akkoord zelfs zonder zo ‘n bevel direct door de Spaanse politie worden gearresteerd en naar Spanje worden afgevoerd omdat hun politiemachten op elkaars grondgebied kunnen opereren. Dit verdrag waren Spanje en Frankrijk in 2002 overeengekomen om ETA terroristen te kunnen vervolgen. Puigdemont valt voor Spanje blijkbaar in dezelfde categorie als ETA. (En Frankrijk staat dit toe). Om deze reden kon Puigdemont de eerste plenaire vergdering van het EU parlement in Straatsburg van 9 Juli 2019 niet bijwonen. Hij bleef toen aan de andere kant van de brug over de Rijn die Frankrijk met Duitsland verbindt. De Spaanse politie stond hem aan de Franse zijde op te wachten om hem met een vliegtuig direct naar Spanje af te voeren zonder dat daar een Franse rechter aan te pas komt. Nu speelt dit opnieuw: hij kan niet op de huidige plenaire vergadering verschijnen en stemmen over zaken zoals de wet over biodiversiteit. Hiermee worden zijn democratische rechten, en die van de meer dan één miljoen kiezers die op hem stemden, geschonden.

Of rechter Llarena op korte termijn een nieuw Europees arrestatiebevel zal uitvaardigen is echter onduidelijk. Hoewel de fascistische VOX partij daarop aandringt, lijkt het er op dat hij de voorkeur geeft om dit uit te stellen. Op deze manier houdt hij Puigdemont en zijn ministers in onzekerheid en kunnen zij niet vrij door Europa reizen, waaronder naar Straatsburg. Bovendien vermijd hij dan dat Spanje opnieuw zal worden vernederd. De Belgische justitie zal met behulp van de uitspraak van het TJEU een Europees precedent scheppen dat Catalanen vanwege hun politieke ideeën in Spanje worden vervolgt. Een doodzonde binnen de EU.

> De stand van zaken in en rond Catalonië > Kanttekeningen door Gerber van der Graaf > Weblog Gerber van der Graaf