Hieronder vind je de weblog van Gerber van der Graaf, ingenieur. Hij woont al een jaar of 22 in Catalonië en houdt sinds juni 2017 een weblog bij met beschouwingen over de politieke situatie - met name de vervolging van de Catalaanse politici. Met zijn goedvinden is dit artikel geïntegreerd in deze website, maar kan uiteraard ook ‘los’ worden bekeken.
7 oktober 2022
(1100 woorden)
Vijf jaar nadat het referendum over de Catalaanse onafhankelijkheid op 1 oktober 2017 plaats vond, lijkt het dat de politieke ontwikkelingen weer op gang komen.
De afgelopen anderhalf jaar worden voornamelijk gekenmerkt door de partijpolitiek van de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen die de regering vormen (ERC en haar coalitiegenoot JxCAT) en hun terugkeer naar de politiek van de Catalaanse autonomie als die van voor het referendum. De regering houdt zich slechts bezig met het dagelijks bestuur, vroeg aan de Spaanse regering toestemming voor het verbeteren van infrastructuren (zoals het vliegveld van Barcelona), en nam zelfs het initiatief om samen met de autonome regio Aragon zich kandidaat te stellen voor de Olympische winterspelen van 2030 onder Spaanse vlag. Maar zij nam geen enkel initiatief om te werken aan de Catalaanse onafhankelijkheid, zoals aan de kiezers was beloofd en in het regeerakkoord was afgesproken. Daarnaast is er geen resultaat in de onderhandelingen met de Spaanse regering van Sánchez (PSOE) over het Catalaanse conflict. Van Catalaanse zijde gelooft alleen de ERC partij nog in deze onderhandelingen. De afgelopen twee jaren hebben slechts drie gesprekken plaats gevonden. Op de laatste bijeenkomst, afgelopen Juni, beloofde ERC (die dit keer als enige Catalaanse partij aanwezig was) dat zij slechts zou praten over zaken die binnen de Spaanse grondwet vallen. Daarmee is iedere serieuze onderhandeling over een nieuw referendum met instemming van de Spaanse autoriteiten (waar deze partij zegt voorstander van te zijn) van de baan en heeft ERC zich volledig onderworpen aan het Spaanse regiem. Als gevolg daarvan leeft er diepe teleurstelling, frustratie en boosheid onder de burgers over het gedrag van hun politieke leiders.
Afgelopen zomer
Vlak voor het zomerreces werd de voorzitster van het Catalaanse Parlement, Laura Borràs (een overtuigd voorstandster van de Catalaanse onafhankelijkheid en sterk verbonden met Puigdemont), door het parlementsbetuur afgezet en haar lidmaatschap van het Parlement opgeschort. Zij wordt door het Openbaar Ministerie aangeklaagd voor het plegen van fraude tijdens haar voormalige baan als directeur van het Catalaanse taalinstituut. Alhoewel de aanklacht van het OM alle schijn heeft van de lawfare die gaande is tegen Catalaanse leiders, wilde het parlementsbestuur ‘uit respect voor het Parlement’ haar het voorzitterschap afnemen en haar lidmaatschap van het Parlement opschorten totdat er een definitief oordeel is geveld en zij onschuldig is bevonden. Borràs verdedigt zich dat zij als verdachte het recht van onschuld heeft en dat zij daarom niet afgezet kan worden. Zij beroept zich op een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie die oordeelde dat de gekozen Eurodiputaat Oriol Junqueras (voorzitter van de ERC partij) niet geweigerd had mogen worden om lid van het Europese parlement te worden omdat hij toen in voorarrest zat wegens het organiseren van het referendum. Zelfs de onafhankelijkheidspartijen ERC en CUP stemden in het parlementsbestuur voor het aftreden van Borràs. Het is wrang om te zien dat de partijleider die door het Europese Hof van Justitie in het gelijk wordt gesteld, deze uitspraak niet toepasbaar vindt in het vergelijkbare geval van Borràs. Blijkbaar is zij een steen in de schoen van de politieke partijen.
De elfde
Net zoals de afgelopen tien jaar organiseerde de burgerbeweging Assemblea Nacional Catalana (ANC) een protest voor de Catalaanse onafhankelijkheid op de nationale dag, 11 september. Tijdens en vlak na de COVID konden deze protestbijeenkomsten niet of nauwelijks worden gehouden. Maar dit jaar werden opnieuw kraampjes in het gehele land opgericht om T-shirts voor dit protest te verkopen. Waren de T-shirts de afgelopen jaren altijd fel gekleurd, dit jaar was deze deze zwart met de opdruk ‘Tornhem hi per vencer’ (‘We komen terug om te winnen’) om de boosheid tegen de Catalaanse politici te uiten. Het aantal deelnemers werd geschat tussen de 150.000 (gemeentepolitie Barcelona) en de 700.000 (ANC). Hoe het ook zij, de gehele Avinguda del Parallel stond dicht opeengepakt van de mensen. Als gevolg van de politieke impasse kondigde het ANC aan om voor de eerstvolgende verkiezingen een burgerlijst samen te stellen die het tegen de politieke partijen zal opnemen.
Politieke nasleep
Met de hoge opkomst van de protestbijeenkomst op 11 september staat de Catalaanse onafhankelijkheid weer op de politieke agenda. Tijdens de algemene beschouwingen twee weken later leverde de coalitiepartij JxCat openlijk kritiek op de regeringspartij ERC omdat deze na anderhalf jaar regeren haar afspraken niet was nagekomen. Tijdens het plenaire debat verkondigde de fractievoorzitter van JxCat dat zij een motie van wantrouwen tegen president Aragonès zou indienen. Omdat vicepresident Puignero (JxCat) Aragonès niet tevoren over deze motie op de hoogte had gebracht, werd hij de dag daarop ontslagen wegens gebrek aan loyaliteit. Momenteel houdt de JxCat partij een intern referendum onder haar leden of zij al dan niet uit de regering zal treden. De regeringspartij ERC heeft reeds laten weten dat zij eventueel alleen verder zal gaan.
Verjaardag referendum
Veel herinneringen worden rond de vijfde verjaardag van het referendum aangehaald en helpen om de politieke situatie in perspectief te zien. De boosheid en frustratie onder de bevolking is dusdanig groot dat men niet meer schroomt om de politieke partijen, inclusief de politici en burgerleiders die gevangen zaten en onder voorwaarden vrij zijn, openlijk te bekritiseren. Dit bleek onlangs opnieuw tijdens de massabijeenkomst in Barcelona afgelopen 1 oktober. Deze bijeenkomst werd door de Raad van de Catalaanse Republiek (de regering in ballingschap onder leiding van de afgezette president Carles Puigdemont) voor de Arc de Triomf in Barcelona georganiseerd. Toen voormalig voorzitster van het Catalaanse Parlement, Carme Forcadell (zij werd tot 11,5 jaar gevangenisstraf veroordeeld omdat zij het debat over de referendumwet en de overgangswet voor de Republiek had toegelaten), een toespraak hield, werd zij op sommige momenten dusdanig uitgefloten dat zij op het punt stond het spreekgestoelte te verlaten. Als laatste sprak Puigdemont door middel van een videoconferentie vanuit Waterloo de menigte toe. Hij zei daarin dat we de periode van rouw nu hebben afgesloten en weer bereid zijn om te strijden voor de Catalaanse onafhankelijkheid. Ook zei hij dat het referendum vijf jaar geleden is gehouden en dat we deze met een meerderheid van 92% hebben gewonnen. In tegenstelling wat de politieke partijen ERC en La CUP beweren, hoeft er niet opnieuw en met instemming van de Spaanse autoriteiten een referendum worden gehouden, aldus Puigdemont. De aanwezigen stemden met applaus daar volledig mee in. Kortom, er zit weer schot in de zaak.
Nawoord
Tijdens het schrijven van dit artikel werd bekend dat de JxCat partij (32 zetels) in haar interne referendum heeft besloten om uit de regering te stappen. Eerder had de La CUP partij (9 zetels) al een motie van wantrouwen willen indienen. De ERC regering verliest hiermee 41 van de 74 zetels en blijft regeren met een minderheid van 33 van de in totaal 135 zetels die het Catalaanse Parlement bezit.
Carles Puigdemont
Als Spanje een rechtsstaat is, weet ik het niet meer
Het Proces:
weblog Rico Brouwer